İnsanlık tarihinin kadim uygarlıklarına ev sahipliği yapan Anadolu, farklı dinlere ait kutsal mekanları ve kültürel mirası kapsayan rotalarıyla dünyanın en gözde inanç turizmi merkezleri arasında. Bu kadim topraklar, Hristiyanlığın en önemli hac rotalarına da ev sahipliği yapıyor. Hristiyanların Anadolu’daki en kutsal rotalarından biri ise şüphesiz İncil’de de geçen Yedi Büyük Kilise. “Kıyametin Yedi Kilisesi" veya "Asya'nın Yedi Kilisesi" olarak da bilinen bu yapılar, Hristiyanlığın kurulduğu ve yayıldığı önemli merkezler olmalarının yanında, Aziz John’un (Aziz Yuhanna (Yahya)) Vahiy’de aktardıkları nedeniyle de kutsal kabul ediliyor. Bu nedenle Yedi Kiliseler, Hristiyanlık tarihinin Anadolu’daki izlerini sürmek isteyenlerin ziyaret ettiği rotaların başında geliyor.

İzmir’in Mukaddes Kiliseleri: Efes, Smyrna, Bergama

Türkiye'nin Ege bölgesinde yer alan Yedi Büyük Kilise, İzmir, Manisa ve Denizli şehirleri sınırları içerisinde bulunuyor. İzmir, bu önemli erken dönem kiliselerin 3 tanesine ev sahipliği yapıyor. Bunlardan ilki, mektup gönderilen cemaatlar arasında en önemlisi kabul edilen UNESCO Miras Listesi’nde yer alan Efes. Anlatıya göre Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinden sonra Aziz John, Meryem Ana’yı dönemin ünlü kenti İzmir, Efes’e getirmiş. Efes, o dönemde pagan inancına sahip olan Romalıların hakimiyetinde olduğu için, gözlerden uzak bir şekilde ilk Hristiyan topluluğunu burada oluşturmuşlar. Hz. Meryem'in 101 yaşına kadar Bülbül Dağı’ndaki evinde yaşadığı ve öldüğü; Aziz John’un Meryem Ana’yı yine bu dağda kendinden başka hiç kimsenin bilmediği bir yere gömdüğü düşünülüyor. John’un mezarı ise Meryem Ana Evi’ne oldukça yakın bir mesafede bulunan, Selçuk kasabasındaki Ayasuluk Tepesi’nde yer alıyor. Buraya 6. yüzyılda Bizans İmparatoru Justinianus tarafından etkileyici bir bazilika inşa edilmiş. Efes Kilisesi’ne yapacağınız ziyaret ile Hristiyanlık tarihinde çıkacağınız kutsal yolculuğu Aziz John Bazilikası ve Meryem Ana Evi ile taçlandırabilirsiniz. Hem İslam dininde hem Hristiyanlıkta söz edilen Yedi Uyuyanlar Mağarası ve Antik Çağ’da Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri olarak kabul edilen Artemis Tapınağı da yine bu bölgede ziyaret edebileceğiniz kutsal duraklar arasında.

Aziz John’un mektuplarından bir diğerinin gönderildiği Smyrna ise bu rotanın ikinci durağı. Kentin Antik Çağ’daki agorasından geriye kalanları, bugün kentin merkezinde bulunan İzmir Agora Ören Yeri’nde ziyaret etmek mümkün. Ayrıca, kentte bulunan birçok kalıntının sergilendiği İzmir Arkeoloji Müzesi’ni de mutlaka görmelisiniz. Mektupların İzmir’deki son adresi ise Bergama (Pergamum). Roma İmparatorluğu’nun Asya eyaletine başkentlik yapmış Pergamum, ünlü İskenderiye Kütüphanesi’ne rakip bir kütüphaneye ev sahipliği yapan önemli bir kültür merkeziydi. Kent, aynı zamanda görkemli antik tiyatrosu, şifa merkezi olarak bilinen asklepionu ve Mısır Tanrılarına adanan Kızılavlu’yla gerçekten büyüleyici. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan antik kentteki eserleri ise İzmir Bergama Müzesi’nde inceleyebilirsiniz.

Manisa’nın Üç Kutsalı: Thyatira, Sardeis, Philadelphia

Yedi Büyük Kilise’nin diğer üçü ise Manisa’da bulunuyor. Yedi mektuptan en uzunu Akhisar ilçesindeki Thyatira’ya gönderilmiş. Thyateira, antik çağda kök boyasından elde edilen mor boyasıyla ünlü bir kent olarak dikkat çekiyor. Akhisar ilçesinin ise bu antik kentin üzerine inşa edildiği düşünülüyor. Çok küçük bir bölümü günümüze ulaşılabilen antik kentin kalıntıları arasında Tepe Mezarlıkları yer alıyor. Manisa’nın Salihli ilçesi yakınlarındaki Sardeis, Lidya’nın başkenti ve tarihte devlet güvencesinde ilk defa para basılan yer olarak da biliniyor. Sardeis Ören Yeri, Hristiyanlık tarihindeki yerinin yanı sıra sahip olduğu diğer kültürel değerlerle de ziyaret edilmeyi hak ediyor. Çok iyi korunarak günümüze kadar ulaşmış Roma yapılarının bulunduğu kentte, hamam-gymnasium kompleksi, Artemis Tapınağı, akropol ve Bin Tepeler (tepe şeklinde mezarlar) görülmesi gereken alanlar arasında. Manisa sınırları içerisindeki son durak ise Philadelphia. Alaşehir ilçesinde yer alan Philadelphia Antik Kenti, Bergama'nın sınır kalesi olarak kurulmuş. Antik kentin büyük bölümü bugün modern yerleşimin altında kalmışsa da şehrin tiyatrosu ve bir tapınağın kalıntıları gün yüzüne çıkarılmış durumda.

Denizli’nin Mabedi: Laodikeia

Yedi Büyük Kilise’nin sonuncusu ise Denizli sınırları içerisinde kalan Laodikea Antik Kenti’nde yer alıyor. Helenistik bir kent olan Laodikeia, yüzyıllar boyunca bölgenin önemli merkezlerinden olmuş. Kent, Laodikeia Kilisesi sayesinde erken Bizans Dönemi’nde de metropollük seviyesinde dini bir merkez haline gelmiş. Kilise aynı zamanda Yedi Kilise içerisinde günümüze ulaşan en erken örnek. Laodikeia özellikle Pamukkale yolu üzerinde olması sebebiyle de dikkat çekiyor. Laodikeia ziyaretiniz sırasında Pamukkale’nin bulut tarlasını andıran travertenlerini ve aynı yerleşkede bulunan Hierapolis Antik Kenti’ni ziyaret edebilirsiniz. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde doğal ve kültürel miras olarak yer alan Pamukkale Travertenleri ve Hierapolis Antik Kenti, oldukça görkemli ve büyüleyici.