Köklü bir kültür mirasının ve yüzlerce yıllık bir geleneğin yansıması olan Türk mutfağı, tatlılarıyla da dünyanın en sevilenleri arasında. Başlı başına bir seyahat nedeni olan Türk tatlıları, sütlüsünden şerbetlisine kadar hemen her damağa hitap edecek bir çeşitliliğe ve zenginliğe sahip. Üstelik bu tatlıların bazıları öyle çok seviliyor ki; pek çok seyahat rehberi Türk tatlılarını dünyanın en iyileri olarak listelerinin üst sıralarına taşıyor. Gelin, bu rehberlerden Taste Atlas’ın “Top 100 Desserts in the World” listesinde yer alan meşhur Türk tatlılarını tanıyalım…
Dünyaca Tescilli ‘Türk Baklavası’
Türk tatlısı denildiğinde akla ilk gelen şüphesiz ki baklava. Çıtır çıtır dokusu, incecik hamur katmanları, muhteşem şerbeti ve ağızda dağılan kıvamıyla kendine hayran bırakan bu harika tatlının en ünlüsü, gastronomisiyle Unesco Yaratıcı Şehirler Ağı’nda da yer alan Gaziantep Baklavası. Taste Atlas’ın listesinde hem “baklava”ya hem de “Gaziantep baklavası”na ayrı ayrı yer verilmiş durumda. AB komisyonu tarafından Türk mutfağına özgü bir lezzet olarak tescillenen Gaziantep baklavası, Türkiye’de hem günlük hayatın hem de özel günlerin en önemli lezzetleri arasında. Sayısız çeşidiyle Türkiye’nin zengin kültürel mirasını simgeleyen baklava, kendi içinde yapım ve kesilme usullerine göre de farklı isimler alıyor. İç malzeme olarak en çok tercih edilen fıstığın normale göre daha fazla kullanıldığı fıstık sarma da yine Taste Atlas’ın listesinde kendine yer bulan çeşitlerden. Fıstık sarma, yoğun kıvamı ve fıstıkla şerbetin uyumundan ortaya çıkan harika lezzetiyle dikkat çekiyor.
Taste Atlas’ın listesinde yer alan bir diğer geleneksel şerbetli Türk tatlısı ise künefe. İki sıra kadayıf arasına yerleştirilmiş özel peyniri ve üzerine eklenen şerbetiyle künefe, üzerine fıstık serpilerek sıcakken servis ediliyor. Künefenin en lezzetlileri için de yine Türkiye’nin Güney Doğu Anadolu illerine yolculuk etmek gerekiyor. Hatay'ın dünyaca ünlü tatlısı 'Antakya Künefesi' ise Avrupa Birliği coğrafi işaret olarak tescilli ürünler arasında yer alıyor.
Geleneksel Miras: Sütlü Tatlılar
Türk mutfağında sütlü tatlılar da en az diğerleri kadar ünlü ve lezzetli. Bunlardan akla ilk gelen geleneksel lezzetlerden biri ise ise fırın sütlaç. Süt, pirinç ve şekerin birleştirilmesiyle hazırlanan bu tatlı, fırında üst kısmı yakılarak ve üzerine tarçın ya da fındık eklenerek servis ediliyor. Ülkenin batısından doğusuna kadar pek çok yerde bu harika tatlıyı denemek mümkün olsa da özellikle mandıracılığıyla ünlü şehirlerin bir adım öne çıktığını söylemek mümkün.
Osmanlı mutfağından günümüze ulaşan tarifiyle kazandibi, yumuşak kıvamı ve hafif yanık tabanıyla damaklarda enfes bir tat bırakıyor. Geleneksel kazandibi, kıyılmış tavuk göğsü ile yapılan tavuk göğsü tatlısının alt tabakasının yakılmasıyla yapılıyor. Zaten tatlının ismi de yapıldığı kazanın yanık tabanına yapılan bir atıf. Tereyağı, süt, pirinç unu, şeker ve nişastayla hazırlanan kazandibi, karamelize edilen kısmı üste gelecek şekilde servis ediliyor. Bu geleneksel tatlı da tıpkı Türkiye’nin diğer yüzlerce meşhur tatlısı gibi bir fincan Türk kahvesi veya çay eşliğinde tüketiliyor.
Taste Atlas listesinde bulunan Maraş dondurma ise yoğun kıvamı ve kendine özgü hoş lezzetiyle tüm Türkiye’de çokça tüketilen bir lezzet. Dünyaca ünlü bu dondurmanın sırrı ise malzemesinde; yani Kahramanmaraş’ta doğal otlardan beslenen keçilerin sütü ve yörede yetişen mor orkide köklerinden elde edilen salepte. Yapımında kullanılan keçi sütü ve salebin oluşturduğu farklı tat ve aromanın yanında Maraş dondurmasını farklı kılan bir diğer özellik de ustalarının sanat sayılabilecek mahareti.
Anadolu mutfak kültürünün vazgeçilmezi olan ve hemen her ilde yöreye özgü olarak farklı hazırlanan irmik helvası da yine Taste Atlas’ın listesinde yer alan Türk tatlılarından. İrmik, tereyağı, şeker, süt ve çam fıstığıyla hazırlanan bu tatlı, günümüzde ise henüz sıcakken bir top buz gibi Maraş dondurmasının adeta içine saklanmasıyla servis ediliyor.