2024 Olimpiyatları Maskotu 'Anadolu Kökenli Frig Başlığı'ndan Esinlenildi
Anadolu’da güçlü bir Demir Çağ krallığı olan Friglerin Paris 2024 Olimpiyat ve Paralimpik Oyunlarının maskotlarına ilham verdiğini biliyor muydunuz? Logo tanıtımının yapılığı Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından da belirtildiği üzere, Olimpik Frig ve Paralimpik Frig maskotları, bir zamanlar Frigler tarafından giyilen geleneksel başlıklara dayanan ve Fransız bayrağının renkleri olan mavi, beyaz ve kırmızı ile süslenmiş sarkık şapkalar olarak tasarlandı. Antik Anadolu krallığı Frigya'nın kültürel mirasını yansıtan maskotlar, aynı zamanda Şirinler'in gardırobunun bir parçası olarak da hatırlayabileceğiniz şapka şekliyle özgürlük kavramını da kutluyor.
Friglerin Balkanlar'dan Batı-İç Anadolu topraklarında, bugünkü Ankara, Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya illerini kapsayan geniş bir bölgeye göç ettiklerine inanılıyor. MÖ 12. yüzyılda Hitit İmparatorluğu'nun çöküşüyle yükselen bu kadim halk, başkentlerini 2023 yılında Türkiye'nin 20. UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak belirlenen Gordion'da inşa etmiş. Daha çok Frigya'nın siyasi ve kültürel başkenti olarak bilinen Gordion, birçok antik tarihçi tarafından anlatılan Gordion Düğümü olayıyla doğrudan ilişkilendiriliyor. Efsaneye göre düğümün yalnızca Asya'nın gelecekteki fatihi tarafından çözülebileceğine inanılmaktaydı. Ayrıca şehir, bir zamanlar mitolojide “eşek kulakları” ve “altın dokunuş” ile lanetlenen Kral Midas'ın hükümdarlığı altındaydı.
Olimpiyat maskotuna ilham veren Frig başlığı ilk olarak Gordion'da bir süvarinin oyma tasvirinde ortaya çıkmış. Sık sık Frig başlığı takarken resmedilmiş Kral Midas’ın bir efsaneye göre bu başlığı eşek kulaklarını örtmek için taktığı da söylenenler arasında.
Özgürlük Sembolü
Kökeni binlerce yıl öncesine dayanan Frig başlığı ya da 'özgürlük başlığı', Roma yaşamında ve hatta Fransız Devrimi gibi daha sonraki dönemlerde de birçok kez ortaya çıkmış ve daha derin bir anlam kazanmıştır. Antik Roma'da köleleştirilen insanlar özgürlüklerine kavuştuklarında Frig başlığına benzer bir şapka olan pileus giyerlerdi. Zamanla pileus ve Frig başlığının aynı olduğu varsayıldı ve özgürlüğü simgeleyen etkili bir simge haline geldi. 18. yüzyıl Fransız devrimcileri de özgürlüğün sembolü olarak bu şapkaları giydiler. Fransız Devrimi sırasında ve sonrasında Frig başlığı resimlerde ve heykellerde yer aldı. Başlığın tarih boyunca Fransızlar için ünlü bir sembol olarak kalması, onu bu yılki Olimpiyat Oyunları maskotu için uygun bir seçenek haline getirdi.
Frigyalıların İzinde, Olimpik Frig'in Ardındaki İlham Perisi
Friglerin Anadolu'daki tarihi anavatanı bugün “Frig Vadisi” olarak adlandırılıyor. Vadi, Frig kaya anıtlarının muhteşem örnekleriyle dünyada eşi benzeri olmayan geniş bir manzaraya sahip. Bölge, Friglerin dini ritüellerinin ve sosyal yaşamlarının izlerini koruduğu için evrensel bir öneme de sahip. Bu doğrultuda Kütahya, Afyonkarahisar, Ankara ve Eskişehir'i kapsayan Dağlık Frigya Bölgesi, 2015 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alıyor. Bu eşsiz manzarayı yürüyüş ve bisiklet rotaları ile keşfetmek elbette mümkün.
Türkiye'nin en uzun 3. yürüyüş rotası olan ve 500 kilometreyi aşan Frig Yolu ile Friglerin ayak izlerini takip edebilirsiniz. Frig Yolu'na başlamak için üç alternatif bölge Ankara'da Gordion, Afyonkarahisar'da Seydiler ve Kütahya'da Yenice Çiftliği. Bu noktalardan başlayan ve Frig Vadileri boyunca devam eden parkurlarda Gordion'un Frig dönemine ait büyüleyici yapılarını, dünyanın en büyük üçüncü höyüğü olan Kral Midas'ın mezarını ve içindeki dünyanın ayakta kalan en eski ahşap binası olan mezar odasını mutlaka görmelisiniz. Ankara'da, Anadolu'nun dört bir yanından, özellikle de Gordion, Hattuşa ve Çatalhöyük gibi önemli yerlerden gelen eserlerin sergilendiği Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ni de ziyaret edebilirsiniz. Müzeyi ziyaret etmeden ve bu kültür hakkında bilgi edinmeden Gordion'u ve diğer Frig sit alanlarını tam olarak değerlendirmek mümkün olmayacaktır.
Kaya evleri, mezarları ve kilisesiyle ünlü Ayazini Köyü, Afyonkarahisar'daki kayadan oyma Avdalas Kalesi ve Emre Gölü ile Kütahya'daki Aizonai Antik Kenti, Frig Yolu'nun diğer öne çıkan noktaları.
Frig rotasının kolları, Eskişehir'de önemli bir Frig yerleşimi olan Yazılıkaya'da birleşiyor. Yazılıkaya'nın yanı sıra Eskişehir'deki görkemli Frig kaya cepheleri, olağanüstü aslan kabartmalarının yer aldığı Aslanlı Tapınak ve kayaya oyulmuş anıtsal mezar Gerdekkaya da bölgenin öne çıkan yerleri arasında.